Adhesieve capsulitis van de schouder, gewoonlijk het frozen shoulder syndroom genoemd, is een zeer pijnlijke ontstekingsziekte die na verloop van tijd de bewegingen van de schouder geleidelijk beperkt totdat deze volledig stijf is. Het komt vooral veel voor bij vrouwen tussen de 35 en 55 jaar.
De ziekte wordt niet altijd snel gediagnosticeerd: soms worden de symptomen geassocieerd met een generieke “ontsteking” of eenvoudiger met pijn in de nek. Vertraging in de juiste behandeling verlengt dus de genezingstijden.
Wat is een frozen schouder?
Frozen shoulder, of adhesieve capsulitis, is een pijnlijke aandoening die dit belangrijke gewricht aantast. Patiënten die er last van hebben, klagen over gewrichtsstijfheid, pijn en bewegingsbeperking. De oorzaken van het ontstaan zijn nog niet volledig opgehelderd en vaak ontstaat de ziekte zonder aanwijsbare oorzaak.
De bevroren schouder tast het kapsel aan dat het gelijknamige gewricht omringt, waardoor de weefsels waaruit het bestaat, dikker worden en littekens veroorzaken.
Het gewrichtskapsel is een huls van dicht bindweefsel die het gewricht omringt en de twee benige koppen die het vormen ondersteunt en stabiliseert.
Onder normale omstandigheden maakt het schoudergewricht, dankzij zijn bijzondere anatomische vorm, een breed scala aan bewegingen mogelijk. Wanneer een patiënt echter een bevroren schouder ontwikkelt, wordt de capsule die hem omringt, op onverklaarbare wijze, stijf en vormt hij verklevingen. Het verlies van elasticiteit en de verslechtering van sommige anatomische structuren waarmee het in contact komt, veroorzaken de pijn en beperking van de bewegingen die typisch zijn voor de ziekte.
Met name bij een frozen shoulder neemt de mogelijkheid van zowel actieve als passieve beweging af. Met andere woorden, deze beperking is zowel aanwezig wanneer de patiënt de arm actief probeert te bewegen, als wanneer deze door de arts of therapeut wordt bewogen. De afname van passieve beweging is een van de kenmerken die de frozen shoulder onderscheidt van andere pathologieën die dit gewricht aantasten, zoals een rotator cuff-blessure. De pijnlijke symptomen van de schouder worden in feite vaak verward met andere pathologieën zoals calcific tendinopathie, ruptuur van de rotator cuff, artritis of tendinitis.. Een ander kenmerk van deze pathologie is dat gewrichtsbeperking optreedt op alle bewegingsvlakken en vooral in externe rotatie.
Lees ook :- Hoofdpijn achter oog
Oorzaken van frozen shoulder fases
De oorzaken van de ziekte zijn nog onduidelijk, maar over het algemeen lijken werk en sport niet de uitlokkende redenen te zijn.
Adhesieve capsulitis kan echter optreden als gevolg van andere ziekten, zoals tendinopathieën of rotator cuff-letsels.
Het is een zeldzame invaliderende ziekte, komt vaker voor bij vrouwen en komt voor tussen de 35 en 60 jaar. Het kan soms beide schouders aantasten en als het niet op tijd wordt behandeld, wordt het erg moeilijk te behandelen.
Onderzoek heeft verbanden gevonden tussen een frozen shoulder en de volgende aandoeningen:
- immobilisatie van het ledemaat na een verwonding, breuk of operatie;
- stofwisselingsziekten;
- suikerziekte;
- hyper- of hypothyreoïdie;
- Ziekte van Parkinson;
- hartziekte;
- acromioclaviculaire artrose;
- auto-immuunziekten.
Omdat de oorzaken van adhesieve capsulitis nog niet volledig bekend zijn, is het niet mogelijk om een effectieve methode aan te geven om het te voorkomen, daarom is het al in de beginfase, wanneer de eerste symptomen worden opgemerkt, goed om een specialist te raadplegen en in te grijpen voordat de pijn heviger wordt.
Lees ook :- Vleesboom in baarmoeder
Symptomen van frozen shoulder fases
Frozen shoulder ontwikkelt zich meestal langzaam en in drie fasen. Elke fase kan een aantal maanden duren.
- Bevriezend stadium. Elke beweging van uw schouder veroorzaakt pijn en het bewegingsbereik van uw schouder begint beperkt te worden.
- Bevroren stadium. In deze fase kan de pijn beginnen af te nemen. Je schouder wordt echter stijver en het gebruik ervan wordt moeilijker.
- Ontdooifase. Het bewegingsbereik in je schouder begint te verbeteren.
Voor sommige mensen verergert de pijn ’s nachts en verstoort soms de slaap.
Lees ook :- Pijn onderbuik zwanger
Hoe herken je een frozen shoulder?
Je schouder is pijnlijk en stijf:
- je schouder doet steeds meer pijn;
- u kunt pijn hebben, zelfs als u uw schouder niet beweegt;
- u kunt ’s nachts pijn hebben, vooral in het begin, vooral als u op uw schouder ligt;
- het doet pijn als je je schouder plotseling beweegt;
- je schouder wordt stijf, je beweegt hem steeds moeilijker.
Diagnose van frozen shoulder fases
Om een frozen shoulder te diagnosticeren, is het noodzakelijk om een specialistisch onderzoek te ondergaan met een schouderröntgenfoto in 3 projecties (true AP, AP in externe rotatie, laterale “Y”). Met deze radiografische projecties kan de specialist pathologieën uitsluiten die stijfheid veroorzaken (artrose, peesverkalkingen, een langdurige en nooit gediagnosticeerde dislocatie). Echografie kan een nuttige diagnostische test zijn, maar moet altijd een aanvulling zijn op een röntgenonderzoek.
Een MRI of CT moet toch niet meteen worden gedaan; deze onderzoeken zijn niet altijd noodzakelijk, maar dienen pas op een later tijdstip door de orthopedisch specialist te worden aangevraagd bij een vermoeden van een beschadiging van de pezen en het gewrichtskraakbeen of voor het onderzoek naar de complicaties van de ziekte.
Factoren die het risico op het ontwikkelen van het frozen shoulder syndroom verhogen
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van een frozen shoulder verhogen en dat zijn:
- een eerdere schouderblessure of operatie
- suikerziekte
- Ziekte van Dupuytren (een aandoening die wordt gekenmerkt door de vorming van kleine bultjes van verdikt weefsel in de handen en vingers)
- hartziekte
- een cerebraal vasculair accident
- problemen met de schildklier
Dit syndroom komt het meest voor bij mensen tussen de 40 en 70 jaar, waarbij jaarlijks één op de 50 mensen wordt getroffen. Bovendien hebben vrouwen significant meer last van dit syndroom dan mannen.
Na een eerste episode van het frozen shoulder syndroom blijkt dat 10% van de mensen binnen 5 tot 7 jaar na het eerste herstel een frozen shoulder aan de andere kant kan ontwikkelen.
Het Frozen Shoulder-syndroom wordt gekenmerkt door 3 fasen:
- De vriesfase (fase 1): deze kan 2 tot 6 maanden duren. Klinisch wordt stadium 1 voornamelijk gekenmerkt door matige tot ernstige pijn en gedeeltelijke mobiliteitsbeperking. Vanuit pathologisch oogpunt wordt het gekenmerkt door het langzame begin van gegeneraliseerde ontsteking die het schoudergewricht aantast, wat leidt tot het geleidelijk verschijnen van “pijn” als het belangrijkste symptoom. Simpele pijn en terminaal verlies van bewegingsbereik bij het begin van de bevriezingsfase kan worden aangezien voor rotator cuff tendinopathie, aangezien de laatste ook een pijnlijk verlies van terminaal bewegingsbereik vertoont. Het bewegingsbereik verslechtert echter niet progressief bij rotator cuff tendinopathie, terwijl het bij elke follow-up bij adhesieve capsulitis blijft verslechteren.
- Bevroren stadium (stadium 2): het kan 4 tot 12 maanden duren. Klinisch wordt deze fase gekenmerkt door pijn en stijfheid in verschillende verhoudingen. Aan het begin van deze tweede fase hebben patiënten meer pijn. Later heeft de stijfheid voorrang op de pijn. Pathologisch wordt het gekenmerkt door een geleidelijke afname van ontsteking en het optreden van uitgebreide fibrose van de capsule en ligamenten, wat leidt tot een aanzienlijke beperking van de mobiliteit.
- Ontdooifase (fase 3): deze kan 6 tot 26 maanden duren. Klinisch wordt deze fase gekenmerkt door minimale pijn en geleidelijke vermindering van stijfheid. Pathologisch wordt het gekenmerkt door een progressieve verdwijning van ontsteking en fibrose, wat resulteert in minimale pijn en geleidelijke terugkeer van beweging.
Behandeling van frozen shoulder fases
Een Frozen Shoulder wordt na verloop van tijd vaak vanzelf beter. Soms kan verbetering tot drie jaar duren. Als u een stijve en pijnlijke schouder heeft, raadpleeg dan uw arts om er zeker van te zijn dat er geen andere verwondingen zijn.
De behandeling is gericht op pijnbestrijding en herstel van beweging. Pijnbestrijding kan worden bereikt met ontstekingsremmende medicijnen die oraal of door injectie worden ingenomen. Fysiotherapie wordt toegepast om de beweging te herstellen. Dit kan zijn onder direct toezicht van een therapeut of met behulp van een thuisprogramma. Therapie omvat rek- of bewegingsoefeningen voor de schouder. Warmte kan worden gebruikt om pijn te verminderen. Zenuwblokkades worden soms gebruikt om pijn te beperken en agressievere fysiotherapie mogelijk te maken. Meer dan 90 procent van de patiënten verbetert met deze relatief eenvoudige behandelingen.
In sommige gevallen keert de volledige beweging niet volledig terug en blijft er na enkele jaren enige stijfheid bestaan, maar deze lijkt geen functionele beperkingen te veroorzaken.
Chirurgische interventie wordt overwogen wanneer er geen verbetering is in pijn of schouderbeweging na fysiotherapie en ontstekingsremmende medicijnen. Chirurgische ingreep is gericht op het strekken of loslaten van het samengetrokken gewrichtskapsel van de schouder. De meest voorkomende methoden zijn onder meer:
- Manipulatie onder narcose zodat de chirurg uw schouder kan dwingen te bewegen waardoor het kapsel uitrekt of scheurt
- Schouderartroscopie is een procedure waarbij uw chirurg verschillende kleine incisies rond de schouder maakt om door de strakke delen van het gewrichtskapsel te snijden
Manipulatie en artroscopie worden vaak samen gebruikt om maximale resultaten te verkrijgen. De meeste patiënten ervaren zeer goede resultaten met deze procedures. Na de operatie is fysiotherapie belangrijk om de beweging te behouden die door de operatie werd bereikt. Hersteltijd varieert. Sommige patiënten hebben zes weken tot drie maanden arbeidsongeschiktheid nodig, afhankelijk van hun beroep en de snelheid van herstel.
Preventie van frozen shoulder fases
Een van de meest voorkomende oorzaken van een frozen shoulder is de immobiliteit die kan ontstaan tijdens het herstel van een schouderblessure, gebroken arm of een beroerte. Als u een blessure heeft gehad waardoor het moeilijk is om uw schouder te bewegen, overleg dan met uw arts over oefeningen die u kunt doen om het bewegingsbereik in uw schoudergewricht te behouden.
Tijdens de 4-6 maanden van de “bevroren” fase kunnen dagelijkse activiteiten erg moeilijk zijn. De schouderbeweging verbetert langzaam tijdens de “dooi”-fase. De volledige terugkeer naar normaal van kracht en beweging duurt meestal van 6 maanden tot 2 jaar.
Wat zijn de symptomen van een frozen shoulder? Typische symptomen zijn pijn, stijfheid en beperkt bewegingsbereik in beide schouders. Symptomen hebben meestal drie fasen: Fase één: de “bevriezing”, de pijnlijke fase.
Het eerste belangrijke is om te voorkomen dat je volledig liggend slaapt. In feite heeft de ontstoken schouder last van de liggende positie. Veel beter is om kussens achter je rug te leggen of, in de meest pijnlijke gevallen, in een fauteuil te slapen zodat je rug omhoog komt.
Ontdooifase: in deze fase verbetert de schouder langzaam met een volledige terugkeer naar normaal of bijna normale kracht en beweging. Dit duurt meestal tussen de 6 maanden en 2 jaar.
Mensen met een frozen shoulder doorlopen vaak drie fasen van symptomen: de eerste fase duurt twee tot negen maanden en omvat diffuse, ernstige en invaliderende schouderpijn die ’s nachts erger is. Tijdens deze fase wordt de schouder steeds stijver. De tweede (tussen)fase duurt 4 tot 12 maanden.
