Bipolaire stoornis (bipolariteit): Oorzaken en symptomen

John
17 Min Read

Bipolaire stoornis, voorheen manisch-depressief syndroom of bipolaire depressie genoemd, is een stemmingsstoornis die wordt gekenmerkt door abnormale veranderingen in stemming, energie en activiteitenniveau gedurende de dag.

Bipolaire stoornis : Definitie

Bipolaire stoornis : Definitie

Bipolaire stoornis is een psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door ernstige terugkerende stemmingsstoornissen. De patiënt ervaart met name momenten van extreme euforie en opwinding (manische of hypomanische episodes) afgewisseld met ernstige depressies (depressieve episodes). Dit resulteert in klinisch significant lijden en beperkingen in persoonlijk, sociaal, beroepsmatig en/of academisch functioneren.
Gewoonlijk begint de stoornis in de late adolescentie of vroege volwassenheid en komt daarna min of meer frequent voor gedurende het hele leven.

De exacte oorzaak van een bipolaire stoornis is onbekend. Factoren die vatbaar kunnen zijn voor de ziekte zijn erfelijkheid, stressvolle levensgebeurtenissen, ontregeling van serotonine en noradrenaline (neurotransmitters) en psychosociale factoren. Sommige medicijnen kunnen exacerbaties veroorzaken bij sommige patiënten met een bipolaire stoornis; deze omvatten sympathicomimetica en sommige antidepressiva.

Bipolaire stoornis wordt gekenmerkt door de terugkerende overgang van manie (aanhoudend verhoogde, expansieve of prikkelbare stemming) naar ernstige depressie, hoewel veel patiënten de een of de ander overheersen. De ziekte begint met een acute fase van symptomen, gevolgd door een herhaling van remissies en recidieven. Afleveringen duren van een paar weken tot 3-6 maanden. De tijdsduur tussen het begin van de ene episode en de volgende varieert van patiënt tot patiënt.
Symptomen in de manische fase kunnen zijn: aanhoudende opgewektheid, extreme euforie, overgevoeligheid, agitatie, verminderde behoefte aan slaap, spraakzamer dan normaal (de patiënt spreekt verward en zeer snel), vlucht van ideeën of snelle gedachten, snel afgeleid, overdreven gevoel van eigenwaarde en grootheidswaanzin. Manische patiënten houden zich ook impulsief bezig met risicovolle activiteiten en gedragingen (bijv. gokken, gevaarlijke sporten en promiscue seksuele activiteiten), zonder de mogelijke gevaren te beseffen. Het niveau van psychomotorische activiteit neemt aanzienlijk toe; patiënten kunnen rennen en schreeuwen, vloeken of zingen. Affectieve labiliteit neemt toe, vaak met toenemende prikkelbaarheid.
Manische psychose is de meest extreme manifestatie, met psychotische symptomen die moeilijk te onderscheiden zijn van schizofrenie: patiënten kunnen grootheidswaanzin hebben en achtervolgingswanen met visuele of auditieve hallucinaties.
Depressieve episodes hebben daarentegen de typische kenmerken van een ernstige depressie en kunnen zijn: extreme droefheid, gebrek aan energie, anhedonie, psychomotorische retardatie, pessimisme en schuldgevoelens, vroeg ontwaken of hypersomnia en eetluststoornissen (die overdreven toenemen of verdwijnen).
Bipolaire stoornis wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op zelfmoord (15 keer hoger). Het misbruik van alcoholische verdovende middelen (bijv. cocaïne en amfetaminen), vaak comorbide, verergert de gezondheidsresultaten aanzienlijk.
De diagnose wordt gesteld door een psychiater op basis van de geschiedenis van de patiënt en beoordeling van symptomen en gedrag.

De behandeling van een bipolaire stoornis bestaat uit farmacologische therapie met stemmingsstabilisatoren en antidepressiva (onder nauwgezet en continu toezicht van een gespecialiseerde arts) en uit psychotherapie. Hoewel de meeste behandelde mensen in de loop van de tijd verbeteren, kan ongeveer tweederde van de gevallen restsymptomen hebben.

Lees ook :- Symptomen van ziekte van meniere

Hoe bipolaire stoornis wordt geclassificeerd

Bipolaire stoornis begint over het algemeen tijdens de adolescentie of rond de 20/30 en wordt ingedeeld in:

  • bipolaire I-stoornis, gekenmerkt door de aanwezigheid van ten minste 1 manische episode en depressieve episodes;
  • bipolaire stoornis type II, onderscheidt zich door de aanwezigheid van ernstige depressieve episodes en ten minste één hypomane episode;
  • bipolaire stoornis niet anders gespecificeerd: duidelijke bipolaire kenmerken, niet te classificeren als een van de eerder gepresenteerde typen.

Bipolaire stoornis : Oorzaken

Hoewel de exacte oorzaak nog onbekend is, zijn er verschillende triggers voor een bipolaire stoornis:

  • psychosociaal;
  • genetisch;
  • biologisch.

Bekendheid speelt een belangrijke rol, waardoor de kans op het ontwikkelen van de aandoening groter wordt.

Andere risicofactoren zijn:

  • periode van ernstige stress;
  • rouwen ;
  • traumatische gebeurtenis;
  • middelengebruik zoals alcohol, sommige antidepressiva, cocaïne en amfetaminen: de literatuur stelt een belangrijk verband vast tussen bipolaire stoornis en middelengebruik, hoewel de richting van de causaliteit onzeker is.

Er is ook een frequente correlatie met:

  • Angst stoornissen;
  • hyperactiviteit;
  • aandachtstekort;
  • eet stoornissen ;
  • andere persoonlijkheidsstoornissen.

Lees ook :- Testosteron tekort ervaringen

Bipolaire stoornis : Symptomen

De hersenen van patiënten met deze aandoening vertonen niet alleen mentale onevenwichtigheden, maar ook fysieke veranderingen in hun hersenen (gegevens van hersenbeeldvormingsonderzoeken) of onevenwichtigheden in neurotransmitters, schildklierfunctie en circadiane ritmes.

Symptomen variëren afhankelijk van de chroniciteit van de stoornis en het stadium van de manische stoornis.

De manische en hypomane fase

De hypomanische en manische fasen worden gekenmerkt door de aanwezigheid van:

  • overmatige ontremming;
  • sociaal ongepast gedrag;
  • euforie vergezeld van het gevoel een enorm persoonlijk potentieel te hebben dat kan verergeren totdat het waan van almacht wordt (alles lijkt bijvoorbeeld mogelijk en haalbaar, zozeer zelfs dat er vaak impulsieve acties worden gepleegd, zelfs gevaarlijk voor zichzelf of voor anderen, of onbezonnen acties worden ondernomen ) ;
  • geen enkel project kan worden voltooid;
  • je hebt zoveel energie dat je niet de behoefte voelt om te eten of te slapen;
  • gedrag wordt ongeorganiseerd en onduidelijk, met acties zonder duidelijke richting (bijv. geen tijd hebben om met een activiteit te beginnen, halverwege stoppen om verder te gaan met iets anders of meerdere dingen tegelijk doen zonder iets af te maken);
  • gedachten gaan zo snel dat het moeilijk is om ze bij te houden, net als woorden;
  • de zintuigen lijken scherper te worden en de waarneming wordt levendiger;
  • seksueel verlangen kan toenemen, bijna urgent worden, met impulsief gedrag.

Mensen die dicht bij mensen met manie staan, vinden het moeilijk om het onderwerp te herkennen: voorheen verlegen en gereserveerd, nu stopt hij geen moment met praten en is hij verrassend ongeremd.

In andere gevallen wordt de manische fase echter vooral gekenmerkt door een dysfore stemming, met een gevoel van onrechtvaardigheid en daardoor met de aanwezigheid van grote prikkelbaarheid, woede en intolerantie. In deze fase kunnen gevoelens van achtervolging en/of controle optreden die een echte waanovertuiging kunnen worden. Vaak gaan deze gewaarwordingen gepaard met agressief gedrag, met weinig vermogen om de gevolgen van iemands acties te evalueren.

Soms is de subjectieve ervaring van de opwindingsfasen aangenaam en gewild, andere keren is het onaangenaam. De opwindingsfasen kunnen min of meer ernstig zijn (hypomanisch of manisch).

Het stadium van depressie

De depressieve fase die vaak volgt op de manische en hypomane fase, die het tegenovergestelde vertegenwoordigt, wordt gekenmerkt door:

  • erg neerslachtig, met het gevoel dat niets interesseert of plezier kan geven. De zin van het leven is verloren, wat diep pijnlijk lijkt.
  • slaap en eetlust kunnen toenemen of afnemen.
  • men voelt zich uitgeput van energie en snel vermoeid, met grote moeite met concentreren.

De depressieve fasen kunnen zo ernstig zijn dat ze leiden tot zelfmoord of zelfbeschadiging , ze duren langer dan de manische fasen, die zelfs maar een paar dagen kunnen duren en vaak zelfs vaker voorkomen gedurende het hele leven.

Soms gaat de ene fase onmiddellijk over in de andere, andere keren is er een periode van normale of gemengde stemming, vaak gevuld met angst. Gewoonlijk komt een fase geleidelijk op gang, maar soms is het begin plotselinger.

De gemengde fase

Deze fase vertegenwoordigt vaak een overgang tussen de depressieve fase en de opwindingsfase. Het wordt gekenmerkt door de gelijktijdige aanwezigheid van depressieve en hypomane symptomen. Vaak lijdt de persoon in deze fase aan doordringende angst en prikkelbaarheid.

Lees ook :- Obsessieve compulsieve stoornis : Oorzaken en behandeling

Bipolaire stoornis : Diagnose

Een juiste diagnose en behandeling helpen mensen met een bipolaire stoornis een gezond, productief leven te leiden. Praten met een arts of een andere gekwalificeerde professional in de geestelijke gezondheidszorg is de eerste stap voor iedereen die denkt een bipolaire stoornis te hebben. Uw arts kan een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren om andere aandoeningen uit te sluiten.

Als de problemen niet door andere ziekten worden veroorzaakt, kan uw arts een evaluatie van de geestelijke gezondheid uitvoeren of u doorverwijzen naar een specialist, zoals een psychiater die ervaring heeft met het diagnosticeren en behandelen van een bipolaire stoornis.

Een zorgvuldige anamnese is daarom nodig om ervoor te zorgen dat een bipolaire stoornis niet wordt aangezien voor ernstige depressie. In tegenstelling tot mensen met een bipolaire stoornis ervaren mensen met alleen een depressie (ook wel unipolaire depressie genoemd) geen manische episodes. Ze kunnen echter enkele manische symptomen ervaren in wat een ernstige depressie met gemengde kenmerken wordt genoemd.

Bipolaire stoornissen en andere ziekten

Sommige symptomen van een bipolaire stoornis zijn vergelijkbaar met die van andere ziekten, wat de diagnose vaak bemoeilijkt. Veel patiënten associëren bipolaire stoornis ook met andere ziekten zoals

  • Angst stoornissen ,
  • drugsverslaving,
  • eetstoornissen (bijv. boulimia nervosa).

Personen met een bipolaire stoornis worden ook in verband gebracht met een verhoogd risico op

  • schildklier aandoening ,
  • migraine,
  • hartziekte,
  • diabetes,
  • zwaarlijvigheid

en andere lichamelijke ziekten.

Psychose

Patiënten met ernstige episodes van manie of depressie kunnen ook psychotische symptomen ervaren, zoals hallucinaties of wanen. Psychotische symptomen hebben de neiging om te correleren met de buitensporige gemoedstoestand van het onderwerp. Bijvoorbeeld:

  • Een persoon met psychotische symptomen tijdens een manische episode kan denken dat hij of zij beroemd is, heel rijk of speciale krachten heeft.
  • Een persoon met psychotische symptomen tijdens een depressieve episode kan het gevoel hebben dat hij blut en berooid is, of dat hij een misdaad heeft begaan.

Dientengevolge worden patiënten met bipolaire stoornissen die ook psychotische symptomen vertonen, soms ten onrechte als schizofrenie gekarakteriseerd.

Angst en aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit

Bij mensen met een bipolaire stoornis worden vaak angststoornissen en aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit gediagnosticeerd.

Drugsverslaving

Patiënten met een bipolaire stoornis kunnen ook verslaafd raken aan alcohol of drugs, relatieproblemen hebben of slecht presteren op school of op het werk. Patiënt, familie en vrienden realiseren zich misschien niet dat deze problemen tekenen zijn van een ernstige psychische aandoening zoals een bipolaire stoornis.

Bipolaire stoornis : Behandeling

Als de diagnose “bipolaire stoornis” wordt gesteld, moeten patiënten en familieleden door de arts adequaat worden geïnformeerd over de ziekte en de mogelijke behandelingsstrategieën. Idealiter beslissen de arts, de patiënt en, als deze akkoord gaat, hun familieleden samen over het therapieplan. Als patiënten goed geïnformeerd en betrokken zijn, bevordert dit hun bereidheid tot samenwerking en therapietrouw, evenals hun zelfvertrouwen en kwaliteit van leven.

Bij de behandeling van een bipolaire stoornis wordt een fundamenteel onderscheid gemaakt tussen acute behandeling en faseprofylaxe:

  • Acute behandeling: wordt toegepast in een acute fase van de ziekte en heeft tot doel op korte termijn aanwezige depressieve of (hypo)manische symptomen te verminderen.
  • Faseprofylaxe: het gaat hier om een langetermijndoel, namelijk het voorkomen of op zijn minst verminderen van verdere affectieve episodes. Dit is vaak niet direct volledig realiseerbaar. Vervolgens probeer je met “etappewinsten” het langetermijndoel te benaderen. Zo wordt er naar gestreefd dat de fasen van de ziekte korter en/of zeldzamer worden.

Bipolaire stoornis: medicamenteuze behandeling

Voor de behandeling van een bipolaire stoornis vertrouwt men hoofdzakelijk op antidepressiva, “stemmingsstabilisatoren” en atypische neuroleptica. Als de patiënt daarnaast last heeft van rusteloosheid, agressieve impulsen of angststoornissen, kan de arts ook tijdelijk een kalmerend middel zoals diazepam voorschrijven.

  • Antidepressiva: ze kunnen depressieve symptomen verlichten. Er zijn ongeveer 30 antidepressiva beschikbaar, zoals tricyclische antidepressiva (zoals amitriptyline, imipramine, doxepin) en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s zoals fluoxetine, citalopram, paroxetine).
  • “Stemmingsstabilisatoren”: Dit is een groep heterogene stoffen die buitensporige stemmingswisselingen in zowel de depressieve als de manische fase kunnen compenseren – zowel op korte als op lange termijn. Belangrijke vertegenwoordigers zijn lithium (als zout, bijvoorbeeld lithiumcarbonaat) en de anticonvulsiva (anti-epileptica) carbamazepine, valproïnezuur en lamotrigine.
  • Atypische neuroleptica: dit zijn medicijnen die zijn goedgekeurd voor de behandeling van psychotische (vooral schizofrene) ziekten en, in sommige gevallen, ook voor de behandeling van bipolaire stoornissen. Zo worden quetiapine, amisulpride, aripiprazol, olanzapine en risperidon gebruikt bij bipolaire patiënten.

Het individuele geval bepaalt welke werkzame stoffen in welke combinatie en in welke dosering de behandelend arts de patiënt voorschrijft. Onder andere het type en de fase van de bipolaire ziekte, de verdraagbaarheid van individuele actieve ingrediënten en eventuele bijkomende ziekten zijn doorslaggevend.

Bipolaire stoornis : Complicaties

Bipolaire stoornis kan, indien onbehandeld, leiden tot grote problemen die elk aspect van het leven beïnvloeden, waaronder:

  • problemen met drugs- en alcoholmisbruik
  • zelfmoord of poging tot zelfmoord
  • financiële of juridische kwesties
  • relatie problemen
  • prestatieproblemen op het werk of op school

Bipolaire stoornis : Preventie

Een goed zorgnetwerk voor en na de diagnose kan helpen om de symptomen van depressie en manie vroegtijdig te herkennen en een deel van de gevolgen te voorkomen.

Hoe een bipolaire stoornis te diagnosticeren?

Hoe een bipolaire stoornis te diagnosticeren? Tegenwoordig is de diagnose van een bipolaire stoornis in wezen klinisch. Het wordt gedaan tijdens een psychiatrisch klinisch onderzoek, waarbij de waargenomen symptomen en tekenen, evenals de geschiedenis van de ziekte de diagnose zullen ondersteunen.

Wat ontbreekt er in de hersenen van een bipolaire stoornis?

Vergeleken met de controlegroep vertoonden de bipolaire mensen ook vergroting van de hersenventrikels, holtes die hersenvocht bevatten. In corticale gebieden buiten de prefrontale cortex vertoonden de bipolairen echter langzamer tapring in vergelijking met gezonde deelnemers.

Waarom is een bipolaire stoornis?

Wat is de oorzaak van een bipolaire stoornis? De oorzaak is niet bekend. Genetische aanleg lijkt een belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van de stoornis, maar stressvolle situaties kunnen episodes van manie en depressie uitlokken of anticiperen op het ontstaan van de stoornis bij mensen die daar vatbaar voor zijn.

Wat is het verschil tussen depressie en bipolariteit?

Bipolaire stoornis is een andere psychische aandoening die de stemming beïnvloedt. Lijders maken periodes van depressie en periodes van manie door. Hun episoden van depressie zijn vergelijkbaar met andere vormen van depressie. Manie is een uitzonderlijk opgetogen stemming.

Share This Article
Leave a comment