Schizofrenie: Oorzaken, symptomen en behandeling

Schizofrenie is een psychiatrische pathologie die in de loop van de tijd in een chronische vorm evolueert. Zelfs als het niet kan worden genezen, zorgt het beheer ervoor dat de patiënt een zo normaal mogelijke kwaliteit van leven heeft. De oorzaken van deze pathologie zijn niet precies bekend.

Schizofrenie, wat is het?

Schizofrenie is een psychiatrische ziekte die bijna 1 op de 100 mensen treft. Getroffenen zijn niet meer in werkelijkheid en lijden aan acute psychotische episodes.

De symptomen van deze chronische ziekte zijn ernstig en variabel. Ze verklaren zich meestal tussen de 15 en 25 jaar oud. De meest voorkomende symptomen zijn wanen en hallucinaties. Schizofrenie vereist levenslange behandeling.

Vaak stuit de persoon met schizofrenie op sociale problemen. Vooral omdat deze ziekte onbekend en zorgwekkend blijft. Het grote publiek denkt dat deze patiënten gevaarlijk zijn.

Toch hebben mensen met schizofrenie een agressiviteit die ze meestal tegen zichzelf en niet tegen anderen keren.

Schizofrenie is geen gespleten persoonlijkheid. Schizo betekent in het Grieks “splitsen” en phrenia, “geest”. Maar deze dissociatie van de geest komt overeen met die van de emoties en de gedachte, niet met die van de persoonlijkheid.

Lees ook :- De ziekte van Huntington – Oorzaken en symptomen

Oorzaken van schizofrenie

Momenteel zijn er verschillende hypothesen over de ontwikkeling van de ziekte. In feite spreken we van een zogenaamde multifactoriële etiopathogenese, waarbij er verschillende factoren zijn die bijdragen aan het creëren van een gunstig terrein voor de ontwikkeling van schizofrenie. Deze factoren omvatten erfelijkheid, gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens de draagtijd, omgevingsstress (bijvoorbeeld blootstelling aan giftige stoffen of verontreinigende stoffen), psychologische stress en meer. Volgens sommige onderzoekers is er een verandering in de neurologische ontwikkelingsprocessen die zich tijdens de adolescentie voltrekken.
Er is ook waargenomen dat moeilijke bevallingen het risico op het ontwikkelen van de ziekte twee tot drie keer verhogen. Aangenomen wordt dat dit komt doordat de hersenen beschadigd raken tijdens de ontwikkeling. Perinatale hypoxie lijkt bijvoorbeeld een belangrijke factor te zijn.
Een andere factor die het risico op het ontwikkelen van de ziekte kan verhogen, lijken infectieuze agentia te zijn. Als bijvoorbeeld het griepvirus wordt opgelopen tijdens het eerste trimester van de zwangerschap, stijgt het risico op schizofrenie ongeveer met een factor zeven. Hoewel studies het er meer over eens lijken te zijn dat het de antilichaamreactie zou kunnen zijn, in plaats van infectie, die de schade aan de hersenen veroorzaakt.
Onder de mogelijke oorzaken kan genetische make-up niet worden uitgesloten. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat de kans op het ontwikkelen van de ziekte bij familieleden tien keer hoger is dan bij de algemene bevolking. Schizofrenie volgt echter niet de klassieke Mendeliaanse regel met één gen. Het lijkt er zelfs op dat er meerdere genen bij betrokken zijn, die elk een klein effect uitoefenen dat samenwerkt met epigenetische en omgevingsfactoren. Ten minste zeven genen lijken betrokken te zijn bij schizofrenie.

Lees ook :- Wat is ziekte van asperger en hoe herken je het?

Symptomen van schizofrenie

Schizofrenie wordt gekenmerkt door significante stoornissen in de perceptie van de werkelijkheid en door gedragsveranderingen die verband houden met:

• aanhoudende waanidee: de persoon is er vast van overtuigd dat iets waar is, ondanks het bestaan van bewijs van het tegendeel;
• aanhoudende hallucinaties: soms hoort, ruikt, ziet, voelt of voelt de persoon dingen die er niet zijn;
• een gevoel van invloed, controle of passiviteit: de persoon is ervan overtuigd dat zijn gevoelens, zijn impulsen, zijn handelingen of zijn gedachten van buitenaf komen, hem worden opgelegd of door anderen worden weggenomen, of dat zijn gedachten op anderen worden overgedragen;
• ongeorganiseerd denken, dat zich vaak manifesteert als verwarde of irrelevante spraak;
• extreme gedragsdesorganisatie, de persoon lijkt zich bijvoorbeeld vreemd of absurd te gedragen, of vertoont onvoorspelbare of onaangepaste emotionele reacties die gepast gedrag in de weg staan;
• “negatieve symptomen” (duidelijke verarming van mondelinge expressie, emotionele afstomping, onvermogen om interesse of plezier te ervaren en sociale terugtrekking); en of
• extreme agitatie of psychomotorische retardatie, ongebruikelijke houdingen aannemen.

Mensen met schizofrenie ervaren vaak aanhoudende cognitieve problemen (in geheugen, aandacht en probleemoplossing).

Ten minste een derde van de mensen met schizofrenie ervaart een volledige remissie van de symptomen (1). Bij sommige anderen is er een periodieke verslechtering en remissie van de symptomen gedurende het hele leven, terwijl bij weer anderen de symptomen in de loop van de tijd geleidelijk verergeren.

Lees ook :- Fragiele x syndroom : Symptomen en behandeling

Welke diagnose voor schizofrenie

Er is geen test om schizofrenie vast te stellen. De ziekte wordt eerder herkend aan de symptomen (vastgesteld door een psychiater). Deze specialist vraagt de patiënt naar zijn vermogen om te werken, te socialiseren of te functioneren in het dagelijks leven. Hij kan ook de familieleden en vrienden van de persoon vragen naar het gedrag van de persoon.

De arts (meestal een psychiater) stelt de diagnose schizofrenie als de symptomen voldoen aan de criteria (op basis van het bestaan van bepaalde symptomen gedurende een bepaalde periode) voor diagnose. Bovendien moeten andere mogelijke oorzaken van de symptomen worden uitgesloten. Psychotisch gedrag kan zich inderdaad manifesteren in de aanwezigheid van stemmingsstoornissen, bepaalde neurologische aandoeningen (bijvoorbeeld een hersentumor), bepaalde stofwisselings- of auto-immuunziekten, de ziekte van Huntington, leverziekte of reacties op bepaalde medicijnen. Drugsmisbruik kan ook leiden tot bepaald gedrag dat symptomen van schizofrenie oproept.

Voor verder onderzoek kan de arts een computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) aanvragen. Deze tests, die gedetailleerde foto’s van de hersenen maken, kunnen worden gebruikt om andere ziekten dan schizofrenie uit te sluiten. Hoewel CT en MRI de diagnose niet kunnen stellen, stellen ze je wel in staat bepaalde veranderingen te visualiseren die optreden bij mensen met schizofrenie.

Behandeling van schizofrenie

Schizofrenie wordt behandeld met medicatie en psychotherapie. Het probleem is dat patiënten in de acute schizofrene fase geen inzicht hebben in de ziekte. Als het risico bestaat dat de patiënt zichzelf of anderen in gevaar brengt, kan gedwongen opname in een kliniek noodzakelijk zijn.

Wanneer een acute fase uitbreekt, wordt de patiënt eerst behandeld in een kliniek om hem te stabiliseren. Hij kan dan meestal zijn leven thuis weer zelfstandig inrichten.

Medicamenteuze behandeling van schizofrenie

Afhankelijk van de vorm en de ernst van de symptomen kunnen verschillende groepen medicijnen worden gebruikt om schizofrenie te behandelen:

• Neuroleptica (antipsychotica): zij waren de eerste effectieve medicijnen om psychose te behandelen. Door in te grijpen in het metabolisme van neurotransmitters, verminderen ze toestanden van spanning en angst, wanen en hallucinaties. Neuroleptica hebben echter sterke bijwerkingen zoals spierstijfheid, tremoren, spiertrekkingen, onderdrukte emoties, vermoeidheid, lusteloosheid en verminderde reactiesnelheid.
• Atypische neuroleptica: Deze doorontwikkelingen van de “klassieke” neuroleptica werken beter en hebben minder bijwerkingen. Bekende vertegenwoordigers zijn risperidon en clozapine.
• Antidepressiva : naast antipsychotica (klassieke of atypische neuroleptica) schrijft de arts soms antidepressiva voor. Dit is logisch voor schizofrene patiënten die tegelijkertijd depressief zijn. Antidepressiva hebben een positief effect op stemming, drive en prestaties.
• Sedativa: Tijdens een acute psychotische fase ervaren veel patiënten ernstige angst. Dan kunnen kalmerende middelen helpen. Omdat ze u echter afhankelijk maken, worden ze indien mogelijk slechts korte tijd gebruikt.

Psychotherapie bij schizofrenie

Psychotherapie wordt steeds belangrijker bij de behandeling van schizofrenie. Het kan een langdurig positief effect hebben op het verloop van de ziekte. Meestal wordt gekozen voor cognitieve gedragstherapie. Belangrijke elementen van psychotherapeutische behandeling zijn:

• Angst verminderen door voorlichting: Allereerst is het belangrijk om de angst van de patiënt voor de ziekte weg te nemen door gedetailleerde informatie over schizofrenie te geven. Ook naasten hebben baat bij meer kennis, bijvoorbeeld door meer begrip voor de patiënt te ontwikkelen en hem beter te kunnen ondersteunen. Ook hier helpt communicatietraining, waardoor het makkelijker wordt om met de patiënt om te gaan.
• Omgaan met stress en stressvolle situaties: Tijdens de therapie leert de patiënt onder andere hoe hij beter kan omgaan met stressvolle situaties die zijn klachten kunnen verergeren. Het belangrijkste aspect hierbij is hoe om te gaan met stress.
• Verwerken van beangstigende ervaringen: Met behulp van psychologische schizofrenietherapie kan de patiënt ook de beangstigende ervaringen die hij tijdens de acute fasen van de ziekte heeft meegemaakt, beter verwerken. Dit stabiliseert hem in het algemeen.
• Vroegtijdige waarschuwingssignalen herkennen: Patiënten leren ook de vroege waarschuwingssignalen van een schizofrene fase te herkennen. Deze kunnen heel verschillend zijn. Slaapstoornissen of ernstige prikkelbaarheid luiden bijvoorbeeld vaak een nieuwe uitbraak in. Het is dan belangrijk om de stressbronnen te verminderen en, eventueel in overleg met de arts, de dosering van medicatie voor een korte tijd te verhogen.

Preventie van schizofrenie

Er zijn momenteel geen preventiemaatregelen voor schizofrenie beschikbaar. De beoordeling van de ziekte in het beginstadium (vroege diagnose) is van fundamenteel belang omdat hierdoor onmiddellijk met de behandeling kan worden begonnen, de eerste stoornissen (symptomen) onder controle kunnen worden gehouden en de ontwikkeling van ernstige complicaties kan worden vermeden, waardoor de kans op een regelmatig leven. Het zorgvuldig volgen van het behandelplan kan helpen terugval te voorkomen en verergering van de stoornissen te voorkomen.