De huid (derma) scheidt ons lichaam van de buitenkant. Het beschermt het tegen omgevingsinvloeden zoals hitte, kou, vocht, wind, stof, vuil, uitdroging, UV-straling, schadelijke stoffen, ziektekiemen en nog veel meer (de barrièrefunctie van de huid). Het bepaalt ons uiterlijk en wordt beschouwd als de “spiegel van onze ziel”. Huidproblemen kunnen op hun beurt ons welzijn zodanig beïnvloeden dat we “niet meer lekker in ons vel zitten”. Daarom moet ook speciale aandacht worden besteed aan huidverzorging.
Structuur van de huid
De huid is in lagen opgebouwd. Van buiten naar binnen bestaan de afzonderlijke huidlagen uit de epidermis, de dermis (dermis, corium) en het onderhuidse vetweefsel (subcutis), een laag vetcellen en los bindweefsel.
Alleen de epidermis, die bestaat uit een meerlagig verhoornd plaveiselepitheel, is van buitenaf zichtbaar. Deze hoornlaag is verdikt op de handpalmen en voetzolen. De epidermis kan van buiten naar binnen verder worden onderverdeeld in de hoornlaag (stratum corneum), de glanslaag (stratum lucidum), de granulaire cellaag (stratum granulosum), de stekelige cellaag (stratum spinosum) en de basale laag ( stratum basale).
De bovenhuid (epidermis)
De bovenhuid (epidermis) bestaat uit een meerlagig, verhoornd plaveiselepitheel. De buitenste hoornlaag bevat dode hoorncellen. Het vormt de bovenste beschermende barrière van de huid. De onderliggende kiemlaag voorziet de hoornlaag van voeding en vernieuwt deze ongeveer elke vier weken. De kiemlaag bestaat uit de basale cellaag en de spineuze cellaag samen. In de basale cellaag, de onderste laag van de epidermis, bevinden zich stamcellen waaruit de hoornvormende cellen, de zogenaamde keratinocyten, ontstaan. Ze migreren omhoog naar de stekelige cellaag, waar ze geleidelijk verhoornd worden door de vorming van keratohyaline. Ze worden plat, verliezen hun celkern en worden hoorncellen. De pigmentvormende cellen, de zogenaamde melanocyten, bevinden zich ook in de basale cellaag van de epidermis. Hun pigment melanine wordt gedistribueerd naar de cellen van de opperhuid en bepaalt zo de huidskleur en tan. De doornuitsteeksel bevat ook immuuncellen die Langerhans-cellen worden genoemd.
De leerhuid (dermis)
Onder de epidermis bevindt zich de dermis (dermis of corium), een bindweefsellaag van de huid die rijk is aan collageenvezels. De bindweefselvezels zorgen voor de bijzondere elasticiteit van de huid, zodat deze bestand is tegen druk en schuifkrachten. De dermis wordt met name beïnvloed door het verouderingsproces bij de mens. Bloed- en lymfevaten en de zogenaamde huidaanhangsels, zoals haarzakjes, talg- en zweetklieren en talrijke zenuwvezels voor tactiele en vibratiewaarneming zijn ook ingebed in de dermis. Het leer en de opperhuid vormen samen de zogenaamde cutis.
De hypodermis (subcutis)
De laag onder de cutis wordt de subcutis genoemd. Het bestaat uit los bindweefsel en vetweefsel. De subcutis dient als bescherming tegen de kou, energieopslag en een verschuivende laag tussen de eigenlijke huid en de bindweefselbedekking die de spieren van het bewegingsapparaat scheidt.
Uit de verschillende soorten cellen in de huid kunnen verschillende soorten huidkanker ontstaan. De meest voorkomende zijn:
- Basaalcelcarcinoom (basalioom; lichte huidkanker)
- Plaveiselcelcarcinoom (spinalioom of plaveiselcelcarcinoom; lichte huidkanker)
- kwaadaardig melanoom (zwarte huidkanker)
- Zeldzame soorten huidkanker (bijv. Merkelcelcarcinoom, talgkliercarcinoom, zweetkliercarcinoom)
Lees ook :- Rode puntjes op huid leukemie
Opbouw van de huid : Huidfunctie
De huid speelt een cruciale rol in onze gezondheid en ons welzijn. Een gezonde huid fungeert als een barrière tussen de buitenwereld en de binnenkant van het lichaam. Het is de optimale eerste verdedigingslinie tegen:
Koude, warmte, waterverlies en straling: als de buitenste laag van de huid speelt de hoornlaag een sleutelrol bij de bescherming van het lichaam tegen invloeden van buitenaf en het beperken van waterverlies via de opperhuid.
Het bevat natuurlijke vochtinbrengende factoren (NMF’s) zoals melkzuur en ureum. Deze binden vocht en dragen bij aan de elasticiteit, stevigheid en soepelheid van de huid. Bij gebrek aan hydraterende factoren verliest de huid vocht. Als het vochtgehalte in het stratum corneum onder 8-10% daalt, wordt de huid ruw, droog en vatbaar voor barsten.
Bij een huid die regelmatig wordt blootgesteld aan UV-straling, neemt de melanineproductie in de basale laag toe, beschermt de huid zichzelf door verdikking en kan hyperpigmentatie optreden. Meer informatie over de effecten van de zon op de huid.
De vetcellen in de onderhuid vormen een isolerende laag en beschermen het lichaam tegen kou en warmte.
Druk, stoten en schaafwonden: ook hier is de opperhuid de eerste verdedigingslinie. De vetcellen in de onderhuid vormen een soort schokdemper die het spierweefsel en de fascia (de bindweefselbedekking van de spieren) beschermt.
Wanneer bepaalde externe prikkels op de huid inwerken, wordt de hoornlaag dikker. Herhaaldelijk wrijven veroorzaakt dan bijvoorbeeld eeltvorming op de handen of voeten.
Chemische stoffen: Het bufferend vermogen van de hydrolipidenfilm en de beschermende zuurmantel verhogen de bescherming tegen schadelijke alkalische chemicaliën. Lees meer over de beïnvloedende factoren.
Bacteriën en virussen: De hoornlaag van de opperhuid en de beschermende zuurmantel vormen een barrière tegen bacteriën en schimmels. Als de eerste verdedigingslinie wordt doorbroken, grijpt het immuunsysteem van de huid in.
De huid, als multifunctioneel orgaan, vervult tal van andere functies die onmisbaar zijn voor onze gezondheid en ons welzijn:
Temperatuurregeling: De huid verkoelt het lichaam door transpiratie en vernauwt bij koude de bloedvaten in de dermis zodat de warmte in het lichaam blijft.
Controle van zintuiglijke indrukken: Zenuwuiteinden en speciale receptoren in de huid nemen zintuiglijke prikkels waar zoals druk, trillingen, aanraking, pijn en temperatuur.
Regeneratie: De huid kan wonden genezen.
Bron van voedingsstoffen: De vetcellen in de onderhuid zijn een belangrijke opslagplaats voor voedingsstoffen. Indien nodig worden deze afgegeven aan de omliggende bloedvaten en getransporteerd naar de plaats waar ze nodig zijn.
Maar de huid heeft ook een belangrijke psychologische betekenis. De gezondheidstoestand is af te lezen aan de huid, daarom beïnvloedt de conditie van de huid hoe we onszelf en anderen waarnemen. Wanneer de huid gezond is en er geen problemen zijn, kan deze haar werk beter doen en voelen we ons comfortabeler en zelfverzekerder.
Lees ook :- Schimmel baby billen
Welke rol speelt de huid in de huidverzorging?
Regelmatige huidonderzoeken, documentatie van de huidstatus en adequate verzorging van de huid zijn daarom essentieel in de huidverzorging zodat deze haar functies kan behouden.
Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de huid rondom chronische wonden, PEG-buisjes en huidmondjes. Een grondig onderzoek van de voeten is essentieel voor diabetici. Bij bedlegerige patiënten is het de verantwoordelijkheid van het verplegend personeel om verdachte roodheid tijdig te signaleren, zodat een passende therapie kan worden gestart voordat een decubituszweer ontstaat.
Het is een diepreinigende gezichtsscrub die de huid van onzuiverheden bevrijdt en de glans en zachtheid herstelt. De exfoliërende deeltjes verwijderen dode cellen die de teint dof maken. Een andere favoriete manier om dode huidcellen te verwijderen is met een oliepeelingbalsem.
Er wordt gezegd dat de huid droog is als deze geen olie (talg) afscheidt en dit veroorzaakt afschilfering. Dat wil zeggen dat je huid regelmatig dode huidcellen heeft die geëxfolieerd moeten worden met een speciale scrub.
Je kunt een zelfgemaakte honing- en suikerscrub maken. Hiervoor hoef je alleen maar twee eetlepels honing en twee eetlepels bruine suiker te gieten. Mix en laat 15 minuten rusten in de koelkast. Breng de behandeling aan op het gezicht en masseer lichtjes om de dode huid van uw gezicht te verwijderen.
Berkensap reinigt het bloed en de nieren. orthosiphon werkt in op het urinezuurmetabolisme en op nierstenen. Paardebloem stimuleert de lever en heeft een goede diuretische werking. De moerasspirea vergemakkelijkt de renale eliminatie van water, evenals de muisoor.
