Ontstoken haarvaatjes

Ontsteking van de wanden van bloedvaten door het hele lichaam, systemische vasculitis genaamd, is een zeldzame groep auto-immuunziekten die zowel kinderen als volwassenen kan treffen. De aandoening kan levensbedreigend zijn, maar in de meeste gevallen is het verloop van de ziekte relatief mild.

Wat is vasculitis?

Vasculitis, of angiitis, is een zeldzame auto-immuunziekte waarbij de wanden van bloedvaten door het hele lichaam ontstoken raken, waardoor schade ontstaat waardoor weefsels en cellen afsterven. Dit beperkt de bloedtoevoer in de omgeving van het lichaam. Er zijn verschillende vormen van vasculitis, waarvan sommige meer volwassenen treffen en andere meer kinderen. In principe kan iedereen de vaatontsteking krijgen, in Duitsland wordt geschat dat 40 tot 50 mensen per miljoen inwoners elk jaar nieuwe vasculitis ontwikkelen.

De symptomen verschillen naargelang de grote of kleine bloedvaten zijn aangetast. De getroffenen hebben vaak pijn in heel verschillende organen, spieren en gewrichten, omdat ze allemaal afhankelijk zijn van de toevoer van bloed of de zuurstof die erin wordt getransporteerd. Als deze toevoer niet meer goed werkt omdat de bloedvaten beschadigd of vernauwd zijn door de ontsteking, ontstaat er een tekort en kunnen de aangetaste lichaamsstructuren niet meer goed werken. De vasculitis is een van de reumatische aandoeningen.

Lees ook :- Puist onder huid

Vasculitis : Vormen van de ziekte

Vasculitis heeft verschillende vormen. Het kan beperkt zijn tot een deel van het lichaam (cerebrale vasculitis heeft bijvoorbeeld alleen invloed op bloedvaten in het ruggenmerg en de hersenen). Maar het kan ook bloedvaten aanvallen die organen in verschillende delen van het lichaam van stroom voorzien. In het laatste geval spreken experts van systematische vasculitis. Als alleen de huid wordt aangetast, maar geen inwendige organen, is dit cutane vasculitis of leukocytoclastische vasculitis. Als de oorzaak onbekend is – wat meestal het geval is – noemen artsen deze vorm van ziekte primaire vasculitis; secundaire vasculitis kan worden toegeschreven aan andere ziekten zoals reuma, virale hepatitis, tumoren of aids.

Vasculitis kan zich zowel in de kleine, middelgrote en grote slagaders als in de aders en haarvaten, d.w.z. de fijnste bloedvaten, ontwikkelen en deze geheel of slechts gedeeltelijk beschadigen. Vaak zijn er mengvormen of vormen buiten de norm die medisch niet precies kunnen worden ingedeeld.

Omdat het hele menselijk lichaam doordrongen is van bloedvaten en ze alle organen en lichaamsstructuren van voeding voorzien, kan vasculitis ook alle organen, weefsels en lichaamsstructuren (vernietigen) en een grote verscheidenheid aan symptomen veroorzaken. Over het algemeen kan het worden onderverdeeld in de volgende vormen:

Ontsteking van de grote bloedvaten

• Ziekte van Behçet: tast de kleine en grote slagaders en/of aders aan. Meestal manifesteert het zich in zweren in de mond en op de geslachtsdelen.
• Reuscelarteritis: de meest voorkomende vorm van vasculitis, ook bekend als temporale arteritis, craniale arteritis of de ziekte van Horton. Het treft bijna uitsluitend oudere mensen (gemiddeld rond de 70 jaar) en meer vrouwen dan mannen. Vooral de temporale slagader is aangetast, wat in eerste instantie merkbaar is als een saaie tempelhoofdpijn. Ook kunnen koorts, vermoeidheid, spierpijn en andere niet-specifieke symptomen gepaard gaan met deze vorm van vasculitis. Bij ongeveer de helft van de getroffenen verspreidt de vaatontsteking zich na een paar dagen naar de ogen, wat tot blindheid kan leiden. Omdat reuzencelarteritis zich snel kan verspreiden naar de bloedvaten in de hersenen en daardoor een beroerte kan veroorzaken, wordt het als een noodgeval beschouwd.
• Takayasu-arteritis: deze vorm, ook bekend als aortaboogsyndroom of polsloze ziekte, treft voornamelijk vrouwen tussen de 20 en 30 jaar, maar is over het algemeen vrij zeldzaam. Het beschadigt vooral de grote slagaders die aftakken van de aorta, de hoofdslagader. Op de vaatwanden groeien tumoren (granulomen), die de bloedvaten vernauwen. Dit verhoogt de bloeddruk en kan aneurysma’s veroorzaken, wat op zijn beurt kan leiden tot fatale hart- of hersenaanvallen. Aanvankelijk merken de getroffenen alleen algemene symptomen zoals koorts, pijn in het lichaam, gewichtsverlies of nachtelijk zweten. Later, afhankelijk van het getroffen vat, stoornissen in de bloedsomloop van de hersenen, het hart of de handen, waarbij een polsslag niet meer voelbaar is. Daarnaast is er duizeligheid en flauwvallen bij inspanning en pijn bij het tillen.
• Polymyalgia rheumatica: bij dit type vasculitis, ook wel bekend als polymyalgie, zijn de schouder- en bekkenspieren van de getroffenen (meestal ouder dan 65 jaar) pijnlijk ontstoken. Deze reumatische aandoening is relatief wijdverbreid; naar schatting worden jaarlijks tussen de 16.000 en 40.000 mensen ziek, waarbij vrouwen drie keer zoveel kans hebben om te worden getroffen als mannen. Ochtendstijfheid en immobiliteit zijn typisch voor polymyalgia rheumatica. De pijn verdwijnt meestal in de loop van de dag.

Ontsteking van de middelste bloedvaten

• Panarteritis nodosa: een zeer zeldzame vorm van vasculaire ontsteking die drie keer meer mannen dan vrouwen treft. Het vestigt zich voornamelijk in de inwendige organen (bijv. maag-darmgebied, pancreas), onderarmen en kuiten, typisch zijn kleine, op een lijn gelegen knobbeltjes in de bloedvaten, waardoor ze smal worden, tot een occlusie (trombose). De lichaamsdelen die door de aangetaste bloedvaten worden aangevoerd (vaak tenen, vingers) worden onvoldoende gevoed en kunnen zelfs volledig afsterven. Dit is te herkennen aan de blauw tot zwart verkleurde huid. Zijn zenuwen beschadigd, waaronder tintelingen en gevoelloosheid.
• Kawasaki-syndroom: Deze vorm van vasculitis, ook bekend als mucocutaan lymfekliersyndroom of MCLS, treft bijna uitsluitend kinderen tot vijf jaar. Naast de middelgrote en kleine slagaders raken ook organen door het hele lichaam ontstoken. In het begin zijn de symptomen vergelijkbaar met die van roodvonk of mazelen. De kinderen hebben uitslag op hun torso, hoge koorts, een bedekte tong en verdikte lymfeklieren. Vaak zijn de handpalmen en voetzolen rood en gezwollen. Als het de hartvaten aantast, kan het dodelijk zijn.

Ontsteking van de kleine bloedvaten

• Wegener-granulomatose met polyangiitis (ziekte van Wegener): Bij deze vorm van vaatziekten ontwikkelen zich kleine tumoren in de luchtwegen. Dit manifesteert zich in infecties van de sinussen, oorpijn met gehoorverlies, evenals slechte wondgenezing en bloederige rhinitis. Na verloop van tijd verspreidt dit type vasculitis zich naar de longen, nieren en huid en is dodelijk als het niet wordt behandeld.
• Churg-Strauss-vasculitis: het Churg-Strauss-syndroom is zeer zeldzaam en treedt op als gevolg van bestaande astma. Mensen ouder dan 40 jaar hebben meestal invloed op de huid en longen, ontwikkelen knobbeltjes in de kleine bloedvaten en bloeden. Gevoeligheidsstoornissen in de handen en voeten zijn typisch.
• Microscopische polyangiitis: de longen en nieren worden voornamelijk aangetast door deze zeldzame vorm van vasculitis. Vroeger was het een subvorm van polyarteritis nodosa, tegenwoordig is het een onafhankelijke ziekte. De symptomen zijn vergelijkbaar met die van de ziekte van Wegener.
• Immuuncomplex vasculitis: het treedt op wanneer immuuncomplexen zich ophopen op de bloedvatwanden. Experts spreken dan ook van overgevoeligheidsvasculitis of vasculitis allergische. Purpura Schönlein-Henoch is een bijzondere vorm.
• Henoch-Schönlein purpura: de meest voorkomende vasculitis bij kinderen in Europa. Het is vrij ongevaarlijk en komt in spurten voor. Het is genoemd naar de puntvormige bloedingen (purpura), die meestal op de voeten en benen verschijnen. Daarnaast hebben de kleine patiëntjes vaak last van buikpijn, misselijkheid, koorts en gewrichtspijn. Deze vasculitis geneest meestal vanzelf.

Ontstoken haarvaatjes : Oorzaken

De primaire vasculitis ontstaat door een ongepast sterke reactie van het menselijke immuunsysteem op de gevestigde lichaamseigen structuren (auto-immuunreactie). Het beschadigt eerst de binnenwanden van de aangetaste bloedvaten. In de volgende periode verspreidden de ontstekingsprocessen zich ook naar de nabijgelegen organen.

Wat precies leidt tot de vaatontsteking is nog onduidelijk. Een combinatie van erfelijke aanleg en externe factoren, zoals een infectie met Staphylococcus aureus-bacterie, wordt vermoed.

Secundaire vasculitis is niet ongewoon

• Infectieziekten (HIV/AIDS, hepatitis)
• Auto-immuunziekten (reumatoïde artritis, bindweefselontsteking)
• Krebs
• bepaalde drugs

als oorzaak. De bijwerkingen van sommige antibiotica kunnen bijvoorbeeld vasculitis veroorzaken.

Lees ook :- Wondvocht stinkt

Ontstoken haarvaatjes : Symptomen

Wanneer een deel van uw lichaam ontstoken is, zwelt het op en is ongemakkelijk of pijnlijk. Bij veel soorten vasculitis zit de zwelling in het lichaam en zie je aan de buitenkant niets van de symptomen.

Vasculitis neemt verschillende vormen aan, al naargelang de bloedvaten worden aangetast, en de symptomen variëren. Veel mensen met vasculitis voelen zich onwel en hebben koorts, zweten, vermoeidheid en gewichtsverlies. Dit kunnen de eerste symptomen zijn die u ervaart, dus het is belangrijk om door uw huisarts gezien te worden.

Andere symptomen variëren afhankelijk van welk deel van het lichaam wordt aangetast, bijvoorbeeld:

• Huid – vasculitis in de huid veroorzaakt vlekken die kunnen barsten, waardoor open zweren (zweren) ontstaan. Wanneer vasculitis alleen de huid aantast, zijn de langetermijneffecten meestal niet ernstig en verdwijnen de symptomen normaal gesproken zodra de ontsteking is verdwenen.
• Neus – vasculitis veroorzaakt hier korstvorming in de neus en neusbloedingen. Soms kan de vorm van de neus veranderen.
• Vingers en tenen – sommige mensen met vasculitis ervaren het fenomeen van Raynaud, waarbij de vingers of tenen wit of blauw worden en kunnen tintelen of pijn doen bij blootstelling aan koude omstandigheden.
• Ogen – sommige soorten vasculitis kunnen plotseling uw gezichtsvermogen beïnvloeden of ervoor zorgen dat uw ogen rood of pijnlijk worden. Het is erg belangrijk om snel een arts te raadplegen als dit gebeurt.
• Zenuwen – ontsteking van de zenuwen kan tintelingen (pinnen en naalden), pijn en een branderig gevoel of zwakte in de armen en benen veroorzaken.
• Gewrichten – vasculitis kan gewrichtspijn of zwelling veroorzaken.
• Spieren – een ontsteking veroorzaakt hier spierpijn en uiteindelijk kunnen uw spieren zwak worden.
• Longen – ontsteking van de longen veroorzaakt hoesten en kortademigheid.
• Hersenen – af en toe kunnen de bloedvaten in de hersenen worden aangetast, waardoor problemen zoals beroertes ontstaan.
• Nieren – wanneer vasculitis de nieren aantast, kunnen er problemen zijn met plassen of bloed in de urine. Vasculitis van de nieren kan gevaarlijk zijn, omdat de symptomen mogelijk pas optreden als de nieren zijn beschadigd. In ernstige gevallen kan behandeling op een kunstnier(dialyse)machine noodzakelijk zijn.

Ontstoken haarvaatjes : Gediagnosticeerd

De diagnose vasculitis is gebaseerd op iemands medische geschiedenis, huidige symptomen, volledig lichamelijk onderzoek en de resultaten van gespecialiseerde laboratoriumtests. Een arts kan testen op bloedafwijkingen, die kunnen optreden wanneer vasculitis aanwezig is. Deze afwijkingen omvatten:

• Bloedarmoede (laag aantal rode bloedcellen)
• Een hoog aantal witte bloedcellen
• Een hoog aantal bloedplaatjes
• Tekenen van nier- of leverproblemen

Bloedonderzoek kan ook immuuncomplexen of antilichamen identificeren (manieren waarop het lichaam vecht tegen wat het denkt dat een bedreiging is) die in verband kunnen worden gebracht met vasculitis. Aanvullende tests kunnen röntgenfoto’s, weefselbiopten, bloedvat- en hartscans omvatten.

Lees ook :- Abces lies uitknijpen

Ontstoken haarvaatjes : Complicaties

Vasculitis-complicaties zijn afhankelijk van het type en de ernst van uw aandoening. Of ze kunnen verband houden met bijwerkingen van de voorgeschreven medicijnen die u gebruikt om de aandoening te behandelen. Complicaties van vasculitis zijn onder meer:

• Orgaan schade. Sommige soorten vasculitis kunnen ernstig zijn en schade aan belangrijke organen veroorzaken.
• Bloedstolsels en aneurysma’s. Er kan zich een bloedstolsel vormen in een bloedvat, waardoor de bloedstroom wordt belemmerd. In zeldzame gevallen zal vasculitis een bloedvat doen verzwakken en uitpuilen, waardoor een aneurysma (AN-yoo-riz-um) wordt gevormd.
• Visusverlies of blindheid. Dit is een mogelijke complicatie van onbehandelde reuzencelarteritis.
• Infecties. Sommige medicijnen die worden gebruikt om vasculitis te behandelen, kunnen uw immuunsysteem verzwakken. Hierdoor kun je vatbaarder worden voor infecties.

Ontstoken haarvaatjes : Behandeling

• Behandeling van de voor de hand liggende oorzaak van vasculitis (inclusief het stoppen van bepaalde medicijnen)
• Corticosteroïden en andere immunosuppressiva

Zodra een oorzaak wordt gevonden, wordt deze behandeld. Als de vasculitis b.v. B. veroorzaakt door een infectie, kan het ook worden behandeld door die infectie te behandelen. Geneesmiddelen die vasculitis veroorzaken, worden gestopt. Verdere behandelingen zullen afhangen van het type en de ernst van de vasculitis en de aangetaste organen. Typisch is een dergelijke behandeling bedoeld om te voorkomen dat het immuunsysteem de bloedvaten verder aanvalt.

Als vitale organen zoals de longen, het hart, de hersenen of de nieren worden aangetast, is vaak onmiddellijke intramurale behandeling vereist. In sommige gevallen moet de behandeling worden uitgevoerd door een team van specialisten (specialisten bijvoorbeeld voor ontstekingen, long- of nierziekten). Typische behandelingen zijn onder meer hoge doses corticosteroïden, andere geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva zoals cyclofosfamide) en rituximab.

Milde vasculitis, b.v. B. alleen in de huid, behoeft vaak geen behandeling. Het controleren of behandelen van symptomen kan voldoende zijn.

• Corticosteroïden

Voor de meeste vormen van vasculitis worden eerst corticosteroïden (meestal prednison) voorgeschreven om ontstekingen te helpen verminderen. Af en toe wordt het corticosteroïd gegeven met een ander immunosuppressivum zoals azathioprine, cyclofosfamide, methotrexaat of rituximab. Medicijnen tegen vasculitis kunnen bijwerkingen hebben. Daarom wordt, nadat de ontsteking is verdwenen, de dosis langzaam verlaagd, kan de corticosteroïde worden stopgezet en worden minder krachtige immunosuppressiva gebruikt. De laagste effectieve dosis wordt gegeven.

Nadat de ontsteking onder controle is (remissie), kan het mogelijk zijn om met alle medicijnen te stoppen. Sommige patiënten blijven in blijvende remissie. Bij andere kunnen de klachten soms meerdere keren terugkomen (recidief/recidief). Frequente terugvallen kunnen langdurig gebruik van immunosuppressiva vereisen. Sommige mensen moeten langdurig corticosteroïden gebruiken.

Langdurig gebruik van corticosteroïden leidt vaak tot bijwerkingen zoals verminderde botdichtheid (osteoporose), verhoogd risico op infectie, staar, hoge bloeddruk, gewichtstoename en diabetes. Om de afname van de botdichtheid tegen te gaan, wordt aanbevolen om vitamine D-supplementen te nemen. Een bisfosfonaat, zoals alendronaat, risedronaat of ibandronaat, wordt ook vaak gegeven om de botdichtheid te verhogen. De botdichtheid wordt regelmatig gemeten.

• Andere immunosuppressiva

Omdat immunosuppressiva het immuunsysteem verzwakken, treedt ernstige ontsteking sneller op. Cyclofosfamide, een krachtig immunosuppressivum, kan bij langdurig gebruik blaasirritatie, bloed in de urine en zelfs blaaskanker veroorzaken. Wanneer cyclofosfamide intraveneus wordt toegediend, wordt ook het medicijn Mesna gegeven, dat de toxische effecten van cyclofosfamide op de blaas tegengaat. Bij patiënten die sterke immunosuppressiva gebruiken, wordt regelmatig een bloedbeeld gemeten, in sommige gevallen eenmaal per week. Immunosuppressiva kunnen het aantal witte bloedcellen verlagen.

Alle patiënten die met deze immunosuppressiva worden behandeld, moeten worden gecontroleerd op opportunistische en andere infecties. Tests op eerdere infecties met tuberculose (tbc) en hepatitis B moeten ook worden overwogen, aangezien immunosuppressiva beide ziekten weer kunnen doen toenemen. Regelmatige vaccinaties (bijvoorbeeld tegen griep en longontsteking) worden dringend aanbevolen bij het gebruik van immunosuppressiva.

De getroffenen dienen zich zo veel mogelijk over hun ziekte te informeren om de belangrijkste symptomen direct aan hun arts te kunnen melden. Ze moeten ook op de hoogte zijn van de bijwerkingen van de medicijnen die worden voorgeschreven. Ook in de remissiefase dienen patiënten contact te houden met hun arts, aangezien de duur van de remissie niet te overzien is.