Kinkhoest is een bacteriële luchtwegaandoening die enkele maanden kan aanslepen. Tegenwoordig komt kinkhoest vooral voor bij volwassenen, maar zuigelingen zijn het gevaarlijkst.
Wat is kinkhoest?
Een kinkhoestinfectie wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. Artsen spreken daarom vaak van kinkhoest als ze het hebben over kinkhoest. De ziekte wordt gekenmerkt door krampachtige hoestbuien, ook wel staccato-hoest genoemd. De aanvallen komen met tussenpozen voor. Patiënten hoesten zeer hevig en met tussenpozen. Vaak lijkt het erop dat de zieke moet stikken. Na de hevige hoestaanval ademt betrokkene weer in met een hijgend, trekkend geluid. Braken komt vaak voor tijdens een hoestaanval. Bij jonge kinderen leidt infectie met kinkhoest soms tot ernstige complicaties. Vooral pasgeborenen en zuigelingen lopen risico omdat ze dodelijke ademstilstand kunnen krijgen.
Kinkhoest : Oorzaak
Kinkhoest is een zeer besmettelijke luchtweginfectie die voornamelijk wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis.
Bordetella parapertussis kan ook verantwoordelijk zijn. De incidentie van infecties als gevolg van dit tweede middel varieert sterk van land tot land en is zeer laag in Frankrijk.
Besmetting vindt plaats via de lucht bij direct contact met besmette personen. In gebieden waar kinderen niet zijn gevaccineerd, vindt overdracht onder kinderen plaats. Aan de andere kant, in regio’s zoals Frankrijk, waar kinderen al tientallen jaren worden ingeënt, vindt de overdracht nu plaats van volwassenen of adolescenten op zuigelingen. Kinkhoest verleent geen levenslange immuniteit, dus het is mogelijk om het meerdere keren te krijgen.
Lees ook :-Dikke witte afscheiding
Kinkhoest : Symptomen
Kinkhoest (pertussis) vertoont verschillende symptomen bij kinderen en volwassenen. Ongeveer acht op de tien kinkhoestpatiënten zijn ouder dan 18 jaar, eenderde zelfs boven de 45. Kinkhoest is dus niet alleen een kinderziekte. Artsen rechtvaardigen dit met het feit dat volwassenen vaak niet de benodigde boostervaccinatie hebben. De vaccinatiebescherming verliest na tien tot maximaal 20 jaar zijn effectiviteit en moet worden geactualiseerd.
Kinkhoestsymptomen bij kinderen:
Vaak merken ouders in eerste instantie niet wanneer het kind besmet is met kinkhoest. De eerste symptomen lijken erg op die van een verkoudheid. De kenmerkende symptomen verschijnen later. Het verloop van een kinkhoestinfectie is verdeeld in drie fasen, die elk verschillende symptomen vertonen.
- Koude fase (stadium catarrale): Deze eerste fase van de ziekte duurt één tot twee weken. De kinkhoestsymptomen zijn dan nog niet specifiek en worden daarom vaak niet direct herkend. Typisch, op basis van de symptomen op dit moment, gaat men uit van een simpele verkoudheid. De symptomen zijn: hoesten, niezen en keelpijn. Soms heeft het kind ook een lage temperatuur. De getroffenen zijn al zeer besmettelijk.
- Stadium van aanval (convulsief stadium): dit tweede stadium van de ziekte kan tot zes weken duren. De klassieke tekenen van kinkhoest, krampachtige hoestbuien tot kortademigheid, komen vooral ’s nachts voor. De patiënten hoesten meestal in verschillende droge uitbarstingen. Daarna ademen ze weer in, hijgen en fluiten, waarvan de naam “kinkhoest” is afgeleid. Een hoestaanval duurt meestal enkele minuten en kan tot 50 keer per dag worden herhaald. Het gezicht wordt vaak rood tot blauwachtig. Het kan leiden tot kokhalzen met ophoesten van dik slijm, en braken kan ook optreden. Dit wordt gevolgd door een langere pauze zonder hoestaanval. Kinderen hebben soms koorts en krijgen vaak spierpijn, buikpijn en hoofdpijn door herhaalde hoestaanvallen. Veel kinderen hebben ook last van een verminderde eetlust.
- Herstelfase (stage decrementi): In de volgende twee tot vier weken neemt het aantal hoestaanvallen af en worden de aanvallen lichter. De ziekte geneest nu en patiënten zijn niet meer besmettelijk. Als kinkhoest niet door een arts wordt behandeld, kan deze derde fase van de ziekte tot tien weken duren.
Kinkhoestsymptomen bij volwassenen:
Het verloop van kinkhoest is meestal anders bij adolescenten en volwassenen dan bij kinderen. De symptomen zijn minder uitgesproken, hoestaanvallen zijn zwakker en zijn meer continu dan epileptische aanvallen. De ziekte is vergelijkbaar met bronchitis en het risico op verstikking is laag. Juist vanwege dit verwarringsgevaar zien volwassenen met kinkhoest vaak geen arts. Als er geen behandeling is, kunnen de ziekteverwekkers zich in het lichaam verspreiden en mogelijke complicaties en secundaire ziekten veroorzaken. Als volwassenen kinkhoest krijgen, kunnen ook zij andere, gezonde mensen ermee besmetten. Dit is vooral gevaarlijk voor zuigelingen en ouderen, omdat kinkhoest voor hen ernstig of zelfs levensbedreigend kan zijn.
Comorbiditeiten van kinkhoest:
Omdat kinkhoest vaak niet wordt gediagnosticeerd aan het begin van de ziekte en de bacteriën zich in het lichaam kunnen verspreiden, ontwikkelt ongeveer een kwart van de patiënten andere ziekten. Deze bijkomende ziekten en mogelijke secundaire symptomen omvatten bijvoorbeeld middenoorontsteking, longontsteking, evenals gebroken ribben en hernia’s – als gevolg van bijzonder sterke hoestbuien. Vooral kinderen hebben last van ernstig gewichtsverlies doordat ze door kinkhoest weinig of geen eetlust hebben. Incontinentie kan ook optreden. Kinderen en ouderen hebben meer kans om getroffen te worden. De reden is de enorme drukopbouw tijdens een hoestaanval. Dit kan leiden tot ongecontroleerd urineverlies. In de regel verdwijnt de incontinentie nadat de kinkhoest is genezen.
Kinkhoest : Diagnose
Het arts-patiëntgesprek gaat vooral over de huidige klachten, maar ook over eventuele eerdere ziektes. De behandelend arts zal navragen hoe lang de hoest al bestaat of er mogelijk ook slijm wordt opgehoest of dat het hoesten nogal droog is. De arts moet ook worden geïnformeerd als er ademhalingsproblemen zijn na een hoestaanval en als er andere symptomen zijn zoals koorts, keelpijn of pijn op de borst. Daarna volgt het lichamelijk onderzoek. Er wordt op de borst getikt en er wordt naar de longen geluisterd. De dokter kijkt ook naar de keel. Als hij met de spatel op de tong drukt, veroorzaakt hij (bij het kind) – in het geval van kinkhoest – de typische hoestaanval. Verdere laboratoriumtests kunnen de diagnose bevestigen. Deze zijn met name relevant bij zuigelingen, adolescenten en volwassenen, omdat bij hen het verloop van kinkhoest meestal atypisch is.
Kinkhoest : Complicaties
Er zijn verschillende soorten complicaties van kinkhoest:
- Mechanische complicaties die verband houden met de intensiteit van de hoest en met intrathoracale expiratoire hyperdruk: ulceratie van het frenulum van de tong, neus- en subconjunctivale bloedingen, rectale prolaps, hernia’s, mediastinum en cervicale emfyseem, pneumothorax, enz.;
- Ondervoeding, ondervoeding, uitdroging, door herhaaldelijk braken en eetproblemen;
- Infectieuze complicaties: etterende oren, bronchopulmonale superinfecties, acute purulente bronchitis, atelectase, bronchopneumonie, pleuritis;
- Neurologische complicaties, vooral bij jonge kinderen: convulsies (2,7%) voornamelijk door anoxie of hyperthermie, intracraniële bloedingen, neurologische gevolgen secundair aan fasen van cerebrale anoxie (0,7%). Kinkhoest encefalitis treedt op na 2 of 3 weken en heeft een ernstige prognose.
Kinkhoest : Behandeling
De arts schrijft antibiotica voor van de macrolidenfamilie (werkzaam tegen de bacteriën die verantwoordelijk zijn voor kinkhoest).
Deze medicijnen:
- de besmettelijkheid en overdracht van de ziekte snel verminderen (waardoor de patiënt na vijf dagen behandeling naar de gemeenschap kan terugkeren);
- maken het soms mogelijk kinkhoest te verkorten of zelfs hoestbuien te voorkomen als ze in het begin worden ingenomen.
Het antibioticum wordt ook voorgeschreven aan alle mensen van de entourage in de buurt van de zieken:
- ongeacht hun leeftijd;
- als ze de afgelopen vijf jaar geen boostervaccin tegen kinkhoest hebben gekregen.
Hoestonderdrukkers en bronchiale verdunners zijn niet effectief. Ze zijn gecontra-indiceerd bij zuigelingen vóór de leeftijd van 2 jaar.
Middel tegen kinkhoest
In addition to antibiotic treatment, you can also use some home remedies to relieve your child’s symptoms of whooping cough.
Wat te doen als u koorts heeft?
- Kuitwikkels: U kunt kuitwikkels gebruiken om de lichaamstemperatuur van uw kind te verlagen als het koorts heeft. De overtollige lichaamswarmte wordt naar buiten afgevoerd door de koele kompressen die om de schenen worden gewikkeld. Voor de kuitwikkels kun je een dunne doek in koud water laten weken en deze om de kuiten van je kind wikkelen. Zet de wraps vast met een andere droge doek. Gedetailleerde instructies vindt u in ons artikel “Beenwraps tegen koorts”.
- Azijn sokken: Azijn sokken hebben dezelfde werking als kuitkompressen omdat ze ook bedoeld zijn om bij koorts lichaamswarmte naar buiten af te voeren. Maak een oplossing van vijf eetlepels azijnessence en een liter koud water voor de azijnsokken. Vervolgens doop je een paar dunne katoenen kousen in de vloeistof en wring je de sokken voorzichtig uit. Trek nu de natte sokken van uw kind aan. Je kunt er een paar droge kousen bovenop doen. Als je er een handdoek onder legt, blijft het bedje van je kind droog. Laat de azijnsokken intrekken tot ze drogen.
Wat te doen tegen krampen
- Warme borstkompressen: Bij kinkhoest verkrampen de hele borstspieren en de longen tijdens de hoestaanvallen. Om dit ongemak te verlichten en het bovenlichaam weer te ontspannen, kunt u warme aardappelwraps gebruiken. Kook hiervoor enkele grote aardappelen tot ze zacht zijn en leg ze met hun schil in een schone theedoek. Wikkel de aardappelen vervolgens in de handdoek en pureer ze in de handdoek tot een laag van een centimeter dik. Laat de aardappelen nu afkoelen totdat je de verpakking zonder problemen ongeveer dertig seconden aan de binnenkant van je onderarm kunt leggen, zonder dat dit gevoelige gebied te heet wordt. Plaats nu de draagdoek om het bovenlichaam van uw kind. Als het te warm voor hem is, kun je ook een badstof handdoek tussen het bovenlichaam en de omslagdoek leggen.
Voorkom kinkhoest
De Permanente Vaccinatie Commissie (STIKO) van het Robert Koch Instituut (RKI) adviseert vaccinatie om kinkhoest te voorkomen. Niet-gevaccineerde mensen krijgen 80 procent van de kinkhoest als ze in contact komen met de ziekteverwekker. Aangezien eventuele antistoffen tegen kinkhoest bij de geboorte niet van de moeder op de baby worden overgedragen, is er ook bij zuigelingen geen immuunbescherming tegen infectie. Omdat kinkhoest echter meestal zeer ernstig is, vooral bij zuigelingen, wordt vaccinatie aanbevolen vanaf de leeftijd van 2 maanden. Volwassenen die als kind niet zijn ingeënt, kunnen een combinatievaccin tegen tetanus, difterie en kinkhoest inhalen. Omdat de vaccinatiebescherming slechts ongeveer vier tot twaalf jaar aanhoudt, zijn regelmatige herhalingsvaccinaties tegen kinkhoest noodzakelijk. Meer hierover leest u in ons artikel “Zesvoudige vaccinatie”.
Als er een specifiek infectierisico is, kan uw huisarts u preventief medicijnen voorschrijven. Deze zogenaamde chemoprofylaxe is vooral bedoeld voor mensen die in nauw contact staan met zieke mensen, zodat ze niet zelf besmet raken met kinkhoest.
Antibiotica worden gebruikt tegen kinkhoest, voornamelijk om infectie van andere mensen te voorkomen. Ze zijn echter meestal alleen effectief in de eerste drie weken van de infectie.
Antibiotica zoals erytromycine of claritromycine worden vaak voorgeschreven bij kinkhoest. – Het innemen van hoestsiroop heeft weinig of geen effect op kinkhoest. Slijmoplossende medicijnen helpen soms tegen het zeer dikke slijm in de bronchiën.
Ten vroegste 5 dagen na de start van de antibioticatherapie kunnen kinkhoestpatiënten, als hun gezondheidstoestand dit toelaat, weer in de gemeenschappelijke voorzieningen verblijven. Zonder antibiotica – behandeling kan dit niet eerder dan 3 weken na het begin van hoest.
