Als de buikslagader op één plaats uitzet en uitpuilt, noemen artsen dit een abdominaal aorta-aneurysma. Dit komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Meestal veroorzaakt een aneurysma van de buikslagader geen ernstige problemen. Als het echter scheurt, is het een noodgeval dat snel moet worden aangepakt.
Wat is een abdominaal aorta-aneurysma?
Een aneurysma in de buik is een pathologische vergroting van de vaatwand van de buikslagader. De schade leidt tot een toename van de diameter van het vat. Het gevaar van een abdominaal aorta-aneurysma is dat de vaatwand kan scheuren en er grote hoeveelheden bloed in de buik kunnen stromen. Een gescheurd abdominaal aorta-aneurysma is altijd een noodgeval omdat het snel tot de dood kan leiden vanwege het hoge bloedverlies. Abdominale aorta-aneurysma’s komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Ongeveer 1-2% van de 50-jarige mannen wordt getroffen.
Wat zijn de oorzaken van een abdominaal aorta-aneurysma?
Een abdominaal aorta-aneurysma kan ontstaan wanneer de elasticiteit van de vaatwand afneemt. De elasticiteit neemt af met de leeftijd en ook wanneer het vat zwaar wordt belast, bijvoorbeeld door hoge bloeddruk. Roken verhoogt ook het risico op een abdominaal aorta-aneurysma.
Als zich een uitstulping heeft gevormd, zet de wand van het vat op dit punt iets uit. Daarom wordt het aneurysma meestal in de loop van de tijd groter.
Lees ook :- Brandend gevoel borst
Abdominale aorta-aneurysma symptomen
Abdominale aorta-aneurysma’s zijn meestal asymptomatisch en worden bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld tijdens een abdominaal echografisch onderzoek.
Bij symptomatische abdominale aorta-aneurysma’s is pijn het meest voorkomende symptoom. De getroffenen voelen een “zeurende constante pijn” die uren en dagen aanhoudt, voornamelijk in de onderbuik en in de lagere delen van de rug. Dit kan uitstralen naar de billen, liezen en benen.
Een ruptuur van de aorta veroorzaakt een grote verandering in symptomen. Het kan ernstige buik- en rugpijn, gevoeligheid van de buik, bloeddrukdaling en levensbedreigende shock veroorzaken.
Het aneurysma kan bloedvaten afsluiten die aftakken van het aneurysmagebied en op deze manier stoornissen in de bloedsomloop veroorzaken.
Lees ook :- Dichtgeslibde aderen schoonmaken
Diagnose van een abdominaal aorta-aneurysma
- Echografie of computertomografie (CT) van de buik
Pijn is een nuttige aanwijzing, maar pijn treedt vaak alleen op als het aneurysma erg groot is en op het punt staat te scheuren. Veel mensen met een aneurysma hebben geen symptomen; ze worden incidenteel gediagnosticeerd tijdens een routine lichamelijk onderzoek of beeldvormend onderzoek (zoals een röntgenfoto, CT-scan of echografie) van de buik die om een andere reden is gedaan.
Artsen kunnen een pulserende massa in het midden van de buik voelen. Een sissend geluid (bruit) is meestal te horen in het midden van de buik met een stethoscoop vanwege de turbulentie die optreedt als het bloed langs het aneurysma stroomt. Bij mensen met ernstig overgewicht kunnen zelfs uitgebreide aneurysma’s onopgemerkt blijven. Aneurysma’s, die snel uitzetten en vatbaar zijn voor scheuren, veroorzaken gewoonlijk pijn en gevoeligheid wanneer de buik wordt onderzocht.
Af en toe kan een röntgenfoto een abdominaal aneurysma detecteren als er kalkaanslag in de wand is, maar deze procedure biedt weinig andere informatie. Andere diagnostische methoden zijn nuttiger bij het identificeren van aneurysma’s en het bepalen van hun grootte. Meestal kan een echografie nauwkeurig de grootte van het aneurysma weergeven. Dit aneurysma wordt vervolgens regelmatig door middel van echografie gecontroleerd om te zien of en hoe snel het zich uitbreidt.
Een CT-scan van de buik, vooral na het injecteren van een contrastkleurstof in de aderen, kan de grootte en vorm van een abdominaal aorta-aneurysma nauwkeuriger bepalen dan een echografie, maar stelt de patiënt wel bloot aan een bepaalde hoeveelheid straling. Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) is ook zeer nauwkeurig, maar is mogelijk niet beschikbaar in de mate dat een echografie of CT dat wel is.
Lees ook :- Pijn onder boezem
Hoe wordt een abdominaal aorta-aneurysma behandeld?
Of behandeling van het abdominale aorta-aneurysma zinvol is en welke geschikt is, hangt van verschillende factoren af. Bovenal is de grootte van het aneurysma bepalend – maar ook hoe het zich ontwikkelt. De algemene gezondheid van een persoon is ook van invloed op de beslissing.
Meestal worden kleinere abdominale aorta-aneurysma’s met een diameter van minder dan 5,5 centimeter regelmatig gecontroleerd.
Iedereen die rookt, moet zo mogelijk stoppen, omdat roken de groei van het aneurysma bevordert. Als er risicofactoren zijn zoals hoge bloeddruk of verhoogde bloedlipiden, is het raadzaam om deze te laten behandelen. Het is echter niet duidelijk of medicijnen zoals bloeddruk- of cholesterolverlagende medicijnen de groei van een aneurysma kunnen vertragen en ervoor zorgen dat het minder snel scheurt.
Als de kans op een traan groot is, kan dit alleen met een operatie worden voorkomen. Er zijn twee manieren om dit te doen:
- Open chirurgie via een incisie in de buik: het aneurysma wordt geopend en vervangen door een kunstmatig stukje bloedvat.
- endovasculaire procedure via een kleine incisie in de lies: een buis, een stentgraft genaamd, wordt door de incisie in een slagader ingebracht, vervolgens in het aneurysma geschoven en in de uitstulping ingebracht.
Aan beide procedures zijn risico’s verbonden en dienen afzonderlijk te worden afgewogen. Aan de ene kant zijn er de risico’s van een operatie, aan de andere kant is er het gevaar dat het aneurysma plotseling scheurt.
Medische controles om abdominale aorta-aneurysma’s te voorkomen
Slechts 10% van alle patiënten met gescheurde abdominale aorta-aneurysma’s bereikt het ziekenhuis levend. Er wordt nu aangenomen dat elke tweede dood door abdominale aorta-aneurysma’s vermeden kon worden. Daarom is sinds januari 2018 een eenmalige echoscopie voor mannen ouder dan 65 jaar een gratis zorgverzekeringsuitkering. Profiteer van dit aanbod, zodat uw arts kan herkennen of u een abdominaal aorta-aneurysma ontwikkelt. Vraag uw huisarts waar u de screening kunt laten doen. Het onderzoek is pijnloos en zonder blootstelling aan straling.
Anders gelden, zoals bij elke vaatziekte, de gebruikelijke preventieve maatregelen tegen vasculaire calcificatie ook voor abdominale aorta-aneurysma’s: niet roken, afvallen en veel bewegen. Daarnaast moeten de bloedsuikerspiegel, de bloedlipidenwaarden en de bloeddruk optimaal worden aangepast. Volgens de huidige stand van de kennis is vasculaire verkalking niet ongedaan te maken. Maar het kan zeker worden afgeremd of gestopt door een gezonde levensstijl.
Een AAA is meestal geen ernstige bedreiging voor de gezondheid, maar het risico bestaat dat een groter aneurysma barst (ruptuur). Een gescheurd aneurysma kan enorme inwendige bloedingen veroorzaken, die meestal fataal zijn. Ongeveer 8 op de 10 mensen met een ruptuur overlijden voordat ze het ziekenhuis bereiken of de operatie niet overleven.
De totale mortaliteit na ARAA-reparatie was 40,8%, 32,6% voor endovasculaire reparatie en 41,5% voor open reparatie. De mortaliteit na EVAR was significant lager dan na open chirurgie voor patiënten ≥ 70 jaar (36% vs 47%), maar niet voor patiënten < 70 jaar (24% vs 30%).
Wanneer abdominale aorta-aneurysma’s vroeg worden gediagnosticeerd, is de behandeling veilig en effectief en is het aneurysma te genezen. Aneurysma’s worden tijdens het testen vaak om geheel andere redenen ontdekt. De meeste patiënten hebben geen symptomen, dus als u risico loopt, is het belangrijk om AAA met uw arts te bespreken.
Een abdominaal aorta-aneurysma wordt veroorzaakt door een zwakte in de wand van de aorta. De belangrijkste risicofactor voor deze medische aandoening is roken. Rokers overlijden vier keer vaker aan een gescheurd aneurysma dan niet-rokers. Mannen hebben meer kans op een abdominaal aorta-aneurysma dan vrouwen.
Een aneurysma kan scheuren als het voldoende wordt belast, met mogelijk fatale inwendige bloedingen tot gevolg. Er zijn twee soorten aorta-aneurysma’s: het thoracale aorta-aneurysma (dat in de borst ontstaat) en het meer algemene abdominale aorta-aneurysma (dat in de buik ontstaat).
