Verbrand door zon

Zonnebrand (of zonne-erytheem) is een verbranding van de huid veroorzaakt door blootstelling aan UVA- en UVB-stralen. Dit is een eerstegraads brandwond die in de meest ernstige gevallen blaren kan veroorzaken. Zonnebrand kan ook huidlittekens achterlaten.

Wat is zonnebrand?

Bij zonnebrand (“dermatitis solaris”) worden de bovenste huidlagen beschadigd door overmatige UV-straling en treden oedeemvorming en ontstekingsreacties op. Typische symptomen van zonnebrand zijn:

• roodheid van de huid (erytheem)
• Strakke huid
• Brandwond
• jeuk

Als de brandwond overgaat in een tweedegraads brandwond, treedt naast de bovenstaande symptomen ook blaarvorming van zonnebrand op.

De symptomen verschijnen meestal binnen een periode van 3-5 uur na blootstelling aan UV, waarbij de symptomen het meest uitgesproken zijn na ongeveer 12-24 uur.

Na ongeveer 3 dagen zou het ergste voorbij moeten zijn.

Verbrand door zon : Oorzaken en risicofactoren

Zonlicht bestaat uit stralen van verschillende golflengten. Zonnebrand wordt veroorzaakt door ultraviolette (UV) straling. Afhankelijk van de golflengte is het onderverdeeld in:

UV-A straling (golflengte: 400 tot 315 nm (nanometer)
UV-B-straling (315 tot 280 nm)
UV-C straling (280 tot 100 nm)

Hoe korter de golflengte, hoe energieker en schadelijker de straling.

Zonnebrand wordt voornamelijk veroorzaakt door UV-B-straling. Het beschadigt cellen in de epidermis, waarna ze inflammatoire boodschappers vrijgeven (inflammatoire mediatoren zoals chemokinen, prostaglandinen). Deze veroorzaken binnen enkele uren een ontsteking in de onderliggende huidlaag (dermis). Zonnebrand treedt op met de typische symptomen zoals roodheid, zwelling, jeuk en pijn.

De kortgolvige UV-A-straling kan dieper in de huid en ogen doordringen dan UV-B-straling. Het versterkt het UV-B effect en is ook betrokken bij het verouderingsproces van de huid.

UV-C-straling is nog gevaarlijker en zou zelfs meer zonnebrand veroorzaken dan UV-B-licht. Het wordt echter bijna volledig uitgefilterd in de bovenste lagen van de atmosfeer van de aarde, zodat het het aardoppervlak niet bereikt.

Zonnebrand: beïnvloedende factoren

Of je zonnebrand krijgt en hoe ernstig die is, hangt onder meer af van hoe lang de zonnestralen de huid aantasten. Ook het huidtype speelt een belangrijke rol: mensen met een lichte huid verbranden sneller dan mensen met een donkere huidskleur omdat ze minder pigment in hun huid hebben dat de zonnestralen tegenhoudt.

Bepaalde delen van het lichaam zijn ook gevoeliger dan andere. Lichaamsdelen die gewend zijn aan de zon, zoals armen en handen, zijn daardoor minder vatbaar voor zonnebrand dan lichaamsdelen die normaal minder zon krijgen (zoals voetzolen, dijen, billen etc.).

Zonnebrand & Solarium

Bruinen in zonnebanken wordt vaak als minder schadelijk voor de gezondheid beschouwd dan zonnebaden. De kunstmatige UV-straling in zonnebanken heeft echter dezelfde acute en langdurige effecten op het lichaam als het natuurlijke UV-licht van de zon (snelle huidveroudering, zonnebrand, verhoogde kans op huidkanker).

Voorbruinen in zonnebanken wordt vaak gebruikt om de huid voor te bereiden op de zomerzon. Veel zonnebanken zenden echter alleen UV-A-straling uit: U kunt bruin worden, maar de huideigen UV-bescherming (ter voorkoming van zonnebrand) bouwt zich nauwelijks op, omdat hiervoor ook voldoende UV-B-straling nodig is.

Dat gezegd hebbende, zelfs een gebruinde huid heeft een risico op het ontwikkelen van huidkanker.

Lees ook :- Koortslip binnenkant lip

Verbrand door zon : Symptomen

De zonnebrand veroorzaakt roodheid van de huid die gepaard gaat met een gevoel van warmte en pijn. In een nog ernstiger stadium kunnen hoofdpijn en koorts optreden. Vraag in de laatste gevallen advies aan een apotheker of arts. Symptomen kunnen binnen 2 dagen na zonnebrand verergeren, maar verdwijnen na een paar dagen.

Lees ook :- Hoe zien luizen eruit

Verbrand door zon : Behandeling

Hoe zonnebrand wordt behandeld, hangt grotendeels af van de ernst ervan.

In het geval van een lichte zonnebrand is het meestal voldoende om de aangetaste delen van de huid te koelen. Je kunt ook een vochtig/koud kompres maken, bijvoorbeeld met koude kamille of groene thee, yoghurt of kwark.

U kunt ook huidverzachtende lotions gebruiken die dexpanthenol of calendula bevatten, of verkoelende aloë vera-lotions of -gels. Bij kinderen is het belangrijk ervoor te zorgen dat de preparaten geschikt zijn voor deze leeftijdsgroep.

Indien nodig kan een arts een corticosteroïde (“cortison”) voorschrijven om ontstekingen te verminderen, die lokaal wordt aangebracht – bijvoorbeeld als crème of lotion.

Bij tweedegraads zonnebrand moet zeker een arts worden geraadpleegd. Hij kan vakkundig de brandblaren doorboren. Hierdoor kan de vloeistof weglopen en kunnen de blaren sneller genezen. Je moet de blaren niet zelf openen, want dan kunnen ze gemakkelijk geïnfecteerd raken.

Als de zonnebrand ernstiger is, kan de arts bovendien een verband aanbrengen met een antiseptische zalf en vetgaas. Ook kan hij tabletten voorschrijven tegen de pijn en ontstekingen, bijvoorbeeld met de werkzame stoffen ibuprofen of diclofenac.

Derdegraads zonnebrand wordt meestal in het ziekenhuis behandeld omdat er een hoog risico op infectie is. Vaak krijgt de patiënt infusies met vloeibare en minerale zouten. Ook worden medicijnen gegeven, bijvoorbeeld antibiotica voor bacteriën die zijn binnengedrongen.

Lees ook :- Steven johnson syndroom

Wanneer raadplegen?

Het is raadzaam advies in te winnen bij een apotheker of arts:

• wanneer de zonnebrand gepaard gaat met andere symptomen zoals: flauwvallen, koorts, misselijkheid, hoofdpijn
• als de zonnebrand ernstig of uitgebreid is, de blaren groot en/of geïnfecteerd zijn
• bij huidvlekken of moedervlekken met een onregelmatige rand of waarvan het uiterlijk is veranderd.

Hoe zonnebrand te voorkomen?

De meest effectieve manier om zonnebrand te voorkomen is om niet onbeschermd of slechts korte tijd in de brandende zon te staan. U moet in de schaduw blijven, vooral in de middaguren, wanneer de UV-straling het meest intens is. Lange kleding en een zonnehoed bieden enige bescherming tegen zonnebrand. Dat laatste is ook om een ​​andere reden erg belangrijk: te veel blootstelling aan de zon op het hoofd kan leiden tot een zonnesteek met symptomen als duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, braken en troebelheid van het bewustzijn.

Als u aan sport doet, kiest u in de zomer de ochtend- of avonduren wanneer de stralingsintensiteit lager is.

Gebruik een zonnebrandcrème met een hoge SPF om uw huid te beschermen tegen zonnebrand en andere stralingsschade. Maar dit werkt alleen als je minimaal 30 minuten voordat je de zon in gaat een hoeveelheid opdoet die groot genoeg is. Herhaal de applicatie na hevig zweten en na het zwemmen.

Bij verblijf in het water is over het algemeen voorzichtigheid geboden: op een diepte van één meter wordt nog steeds 50 procent van de UV-B-straling en 80 procent van de UV-A-straling gemeten in vergelijking met de straling buiten het water. Zo kun je ook tijdens het zwemmen en snorkelen (bijvoorbeeld op de rug) zonnebrand oplopen. Meestal merk je dit te laat, omdat er onder water nauwelijks infrarood licht op de huid valt (water absorbeert dit deel van de zonnestraling voor het grootste deel).

Het infrarood zou de huid echter verwarmen en zo waarschuwen voor een dreigende zonnebrand. Dus, om jezelf te beschermen tegen zonnebrand in het water, kies een zonnebrandcrème die niet gemakkelijk afwast. Draag voor extra bescherming tegen zonnebrand een t-shirt tijdens het duiken of snorkelen.

De intensiteit van UV-straling neemt toe met de zeespiegel en met toenemende nabijheid van de evenaar. Zonnebrand komt vaker voor in de bergen of aan de Middellandse Zee dan in de valleien of in Finland.

Ook de weerkaatsing van zonnestraling mag niet worden onderschat: oppervlakken zoals water, sneeuw of zand reflecteren de UV-straling als een spiegel, waardoor deze wordt versterkt. U kunt bijvoorbeeld gaan waterfietsen of verbranden op de skipistes.

Verbrand door zon : Huismiddeltjes

In reisgidsen, tijdschriften en op internet staan verschillende huismiddeltjes voor zonnebrand beschreven. Ze bieden echter niet allemaal effectieve hulp bij zonnebrand. Sommige kunnen echter behoorlijk nuttig zijn.

Zonnebrand & kwark

Een huismiddeltje dat vaak wordt aanbevolen bij zonnebrand is een verkoelende kwarkpad: smeer een vingerdikke laag kwark op de door de zon verbrande huid en dek deze af met een linnen doek. Zodra de wrongel is opgewarmd, kunt u deze vervangen door een nieuwe, koele laag wrongel.

Een alternatief voor kwark tegen zonnebrand is yoghurt: je kunt er ook een koelpad van maken.

Zonnebrand en geneeskrachtige planten

Verschillende kruidenremedies voor zonnebrand worden ook aanbevolen. Preparaten op basis van populierknoppen zijn bewezen effectief. Ze bevatten zogenaamde salicylaten en hebben een ontstekingsremmende, antibacteriële en wondgenezende werking. Hierdoor zijn populierknoppen een goede hulp tegen zonnebrand.

De huidontsteking veroorzaakt door zonnebrand kan vaak worden verlicht met preparaten gemaakt van kamillebloesem of eikenschorsextract. Ook het gebruik van aloë vera (bijvoorbeeld als gel) bij zonnebrand is populair.

Voor alle geneeskrachtige planten geldt: Als bekend is dat je overgevoelig bent voor een bepaalde plant, moet je deze absoluut vermijden. Als mogelijke tekenen van een allergische reactie pas tijdens het gebruik optreden, moet u het preparaat staken. Een arts of apotheker kan dan zeker een passend alternatief aandragen voor de vraag “Wat helpt behalve dit preparaat of deze geneeskrachtige plant tegen zonnebrand?”.